Zelfwaardering: je bent het waard!
Van jezelf klein houden naar zelfwaardering
Zelfwaardering, ofwel de manier waarop je jezelf waardeert. Het is een onderwerp waar we niet altijd bewust bij stilstaan, maar waarvan we van binnen meestal wel weten hoe het ervoor staat. Zelfwaardering is wel een belangrijke pijler. Want meer zelfwaardering draagt bij aan meer vertrouwen in jezelf, ofwel zelfvertrouwen. Het maakt je krachtiger. En meer zelfwaardering (en zelfvertrouwen) maakt dat je makkelijker door het leven gaat.
Zelfwaardering en zelfvertrouwen werken dus verder door. Als je jezelf (onbewust) niet genoeg waard vind, ga je vaak buiten jezelf zoeken naar vormen van bevestiging, bijvoorbeeld via complimenten. Maar de paradox is dat je minder goed kunt ontvangen als je het jezelf niet waard vindt. En als iemand jou dus bijvoorbeeld een compliment geeft, maar je gelooft niet in jezelf, dan is het compliment ook lastiger aan te nemen ofwel te ontvangen.
Of je krijgt nooit complimenten, terwijl je daar wel behoefte aan hebt, omdat je het jezelf onbewust niet toestaat (lees ‘niet waard vindt’) om te ontvangen. Een lage zelfwaardering kan dus gepaard gaan met een disbalans in geven en nemen. Dat je altijd alleen maar geeft, bijvoorbeeld steeds anderen helpt op wat voor manier ook, omdat je meer gewend bent om te geven. Omdat je bijvoorbeeld op dieperliggend (onbewust) level de overtuiging hebt dat je het niet waard bent om datzelfde terug te ontvangen. Of omdat je als kind onbewust bent gaan zorgen voor (een van je) ouders.
Zelfwaarde is wat anders dan arrogantie
Zelfwaardering is natuurlijk wat anders dan arrogantie. Het betekent simpelweg dat je jezelf waardeert, dat je weet wat je waard bent, wat je kunt én wat je niet kunt. En dat je jouw grenzen voelt en deze liefdevol aangeeft. Geen onderwaardering, geen overwaardering. Als je jezelf echt waardeert dan hoef je jouwwaarde ook niet altijd meer zo opvallend uit te dragen. Immers: je hebt die bevestiging niet meer nodig, die voel je al van binnen. Arrogantie is dus allesbehalve nodig als je echt zelfwaardering voelt. Iemand met meer zelfwaardering kan wel vaak ontvangen en aannemen. Kortom: het hoéft allemaal niet per sé te komen, maar áls er iets moois komt, dan kan het wél worden aangenomen. En dat zorgt weer dat je meer in de ‘flow’ kan leven.
Zelfwaardering is wat anders dan arrogantie. Het betekent simpelweg dat je jezelf waardeert, dat je weet wat je waard bent, wat je kunt én wat je niet kunt en dat je je grenzen voelt én liefdevol aangeeft. Geen onderwaardering én geen overwaardering.
Klein maken en niet opvallen
In onze maatschappij komt het veel voor dat mensen zichzelf klein maken of houden. Om niet op te vallen bijvoorbeeld, maar ook uit angst, bijvoorbeeld om kritiek te krijgen. Want als je in ons mooie land met trots laat zien wat je kunt, dan wordt dat geregeld afgekeurd onder de noemer: ‘kijk hem of haar dan’ en ‘die heeft het te hoog in de bol’.
Ja, het ‘doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’ is er goed ingebakken bij velen. En als je afwijkt van wat ‘normaal’ is, dan komt de kritiek met die ‘sociale’ media ook meteen van allerlei kanten. En dus is het logisch dat het spannend kan zijn om jezelf wél in alle trots te laten zien. Of om jezelf te laten zien ‘gewoon’ zoals je bent. Dat maakt dat veel mensen al van jongs af aan zichzelf klein maken en dat zelfs zo vaak en lang doen, dat het een tweede natuur wordt. En dat heeft invloed op hun zelfwaardering, want het is eigenlijk een vorm van onderwaardering.
Daar komt nog bij dat we leven in een wereld met filters. Filters op Instagram, apps die ervoor zorgen dat we foto’s van onszelf mooier kunnen maken en ga zo maar door. Ook dat fenomeen van het ‘moet’ perfect zijn zit overal in verweven. Alsof we geen foutjes meer mogen hebben of maken. En als iemand wel een fout maakt, dan moet hij of zij meteen weg en vervangen worden door een ander. Alles moet perfect zijn. Terwijl dat onmogelijk is. Want niets of niemand is helemaal perfect toch? En dat is toch eigenlijk helemaal niet de bedoeling?
Alles moet tegenwoordig perfect zijn. Terwijl dat onmogelijk is, want niets of niemand is helemaal perfect toch? En is het niet juist de verscheidenheid wat het leven interessant maakt?
Perfectie door imperfectie
De natuur geeft een mooi voorbeeld van perfectie juist door imperfectie. Geen enkele bloem is helemaal ‘perfect’ en toch zijn ze allemaal prachtig. In een bloemenveld is immers geen enkele bloem exact hetzelfde en is het niet juist die verscheidenheid dat een bloemenveld mooi maakt? En zo geldt het voor al het leven: is verscheidenheid niet juist wat het leven interessant maakt? Die ons leert wie we zijn? Die ons spiegelt? Die maakt dat we kunnen groeien ‘van’ elkaar?
Perfectie en imperfectie, goed en fout, mooi en lelijk: het zijn allemaal slechts ‘labels’ waar een betekenis aan wordt gegeven. Die betekenis is voor iedereen anders en wat een ander denkt daar heb je geen invloed op. Het is dus niet haalbaar om te voldoen aan al die betekenissen van anderen en het mooie is: dat hoeft ook helemaal niet. Want jij bent jij, precies in al jouw eigen kleuren. En die veelheid aan kleuren mag je in alle trots laten zien, want er is niemand zoals jij en precies dat maakt jou zo mooi! En die veelheid aan kleuren mag je in alle trots laten zien, want er is niemand zoals jij en precies dat maakt jou zo mooi!
Je bent het waard
Dus je mag jezelf waarderen, je mag het jezelf waard vinden. En je mag jezelf helemaal laten zien aan de wereld, puur zoals je bent. Daarmee kun je anderen inspireren, net zoals een ander jou kan inspireren. En het mooie is ook: hoe meer jij van jezelf houdt, hoe meer een ander van jou kan houden. En hoe meer je jezelf waardeert, hoe meer je dat gespiegeld krijgt in de wereld, bijvoorbeeld door minder kritiek op wat je doet. En je wordt er ook beter in om de kritieken van een ander ook bij die ander te laten. Want als je jezelf waardeert, dan vind je jezelf goed genoeg en dan maakt het niet uit wat een ander denkt. Dan haal je de kritieken niet meer naar binnen en geef je je kracht dus ook niet meer weg.
Natuurlijk weet ik (en iedereen eigenlijk wel) dat het niet áltijd makkelijk is om je niet te laten raken door kritiek. Maar het werkt echt: hoe meer je van jezelf houdt, hoe meer zelfwaardering en hoe minder kritiek jou kan raken. En alleen dat is al wat waard nietwaar?
Oefening voor meer zelfliefde
Een mooie, krachtige en hele simpele oefening voor meer zelfliefde en zelfwaardering is de volgende spiegeloefening van Louise Hay:
Ga meerdere malen op een dag even kort voor de spiegel staan en zeg tegen jezelf: Ik hou van jou. Probeer daarbij jezelf in de ogen te kijken en probeer het ook echt te voelen als je dit tegen jezelf zegt.
Als je geen spiegel hebt, kun je dit ook hardop tegen jezelf zeggen zonder spiegel en het kan ook in gedachten als er bijvoorbeeld andere mensen bij zijn. Het krachtigste is wel mét spiegel, maar die andere manieren hebben ook effect. Waar het om gaat is dat je méér opbouwende/steunende gedachten over jezelf hebt door de dag heen dan afbrekende gedachten. Als je die omslag weet te maken, dan zul je zien dat je leven echt positief gaat veranderen.
Als je dit voor het eerst doet is het misschien wat gek. Het kan zijn dat je jezelf niet gelooft of je komt bijvoorbeeld in contact met weerstand of je ‘innerlijke criticus’, waardoor je gedachten krijgt als: wat een stom gedoe, waar ben ik nu mee bezig? Dat is niet erg, dat mag er zijn en weet: je bent zeker niet de enige die dat heeft. Hou wel vol, je kunt dit! Blijf het doen voor zeg maar 30 dagen, dan zul je zien dat het zijn vruchten gaat afwerpen in je dagelijkse leven. Dan zul je bijvoorbeeld ineens meer vriendelijke mensen op je pad krijgen, of je krijgt ineens ‘geluk’ bij kleine dingen, je staat ineens vooraan op de parkeerplaats, hebt meer groene stoplichten, vaker geluk met aanbiedingen en ga zo maar door. Het begint met kleine dingen, maar het werkt door als je dit blijft doen, let maar op. En het werkt door qua zelfwaardering. Wat ervoor zorgt dat steeds meer jezelf durft te zijn, puur zoals je bent. Omdat je het waard bent. En dat zelf ook zo voelt. En dat is eigenlijk het allergrootste cadeau.
Vind je dit lastig alleen? Het kan ook samen
Bovenstaande oefening klinkt natuurlijk heel simpel, maar ik weet van cliënten dat het ook heel lastig kan zijn. Soms is het lastig om dit zelf en alleen te doen, om zelf die doorbraak te realiseren van klein houden naar zelfwaardering. Het kan ook zijn dat het steeds maar niet lijkt te lukken. Het kan namelijk ook zijn dat er bijvoorbeeld meer meespeelt dan puur alleen een lage zelfwaardering. Dat er sprake is van onbewuste familiepatronen die maken dat jij niet verder komt.
Merk je dat je veel weerstand hebt, voel je je echt geblokkeerd, zit je mentaal of fysiek niet lekker in je vel of merk dat je je steeds van alles doet, maar toch in cirkeltjes blijft rondlopen voor je gevoel? Dan kan het fijn zijn als iemand even met een frisse blik met je meekijkt, om te zien wat er speelt op de diepere lagen. Dat kan bijvoorbeeld via een familieopstelling. Ik kijk graag met je mee en kan je hierin begeleiden op verschillende manieren:
Laat jij je echte, prachtige, eigen kleuren al zien? Je bent het meer dan waard!